考作诗考小品 艺术院校校考频现“奇题”选人才
| Империяи Усмон? | |||||||||
| ???????? ???????? ??????????? Devlet-i ?liyye-i Osmaniyye | |||||||||
| Империя | |||||||||
| |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
| Гимн[d] | |||||||||
| |||||||||
| Пойтахт | ?устантиния | ||||||||
| Забон(?о) | забони туркии усмон? | ||||||||
| Во?иди пул | Ak?e[d], kuru?[d], Ottoman lira[d] ва sultani[d] | ||||||||
| Майдон | |||||||||
| А?ол? |
| ||||||||
| Шакли ?укмрон? | подшо?ии мутла?[d], подшо?ии дугона[d], подшо?ии мутла?[d], подшо?ии дугона[d], single-party system[d], military dictatorship[d], подшо??, Хилофат, подшо?ии машрута ва и?тидоргаро? | ||||||||
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
Бар?амх?рии султонии Рум
[вироиш | вироиши манбаъ]?абила?ои турк?ои сал?у?? ба ?айр аз Эрон дар Осиёи Хурд ?ам сокин шуда, давлати Cултонии Румро таъсис намуданд. Давраи нисбатан пурз?ртарини ин давлат ба асри XII рост омадааст. Султонии Рум ба зарба?ои паси?ами лашкаркаши?ои салибдорон тоб оварда натавоннста, тахминан дар о?ози асри XIII бар?ам х?рд ва дар ?удуд?ои он 10 аморат таъсис ёфт. Баъди бар?амх?рии Султони Рум ?ар кадоми ин аморат?о аз лашкаркаши?ои салибдорон худро муста?илона му?офизат мекарданд. Дар нимаи дуюми асри XIII лашкаркаши?ои салиб? ба Шар? хотима ёфтанд. Баъди ин аморат?ои мусулмонии турк?ои сал?у?? дар Осиёи Хурд ва Шар?и Наздик мулк?ои салибдорони масе?иро ба тасарруфи хеш дароварданд.
Таъсиси давлати Усмониён
[вироиш | вироиши манбаъ]Дар асри XIII аз Осиёи Марказ? ба Осиёи Хурд ?абила?ои дигари турк? - о?узхо к?чида омада, сокин шуданд. Рафти ташкилёбии Султонии Усмониён дар ?араёни омезиши ин ду ?абилаи турк? дар нимаи дуюми асри XIII о?оз ёфта, дар нимаи аввали асри XIV ан?ом пазируфтааст. Дар таъсиси Султонии Усмониён о?уз?ои бодиянишин ма?оми бештар доштанд. Он?о сарчамътар сукунат доштанд. сершумор ва аз ?ихати тайёрии ?арб? муташаккилтар буданд. Аввал пешвои о?уз?о Эртогрул буд. ? дар водии дарёи Сакари - дар ?амсоягии империяи Византия мулки начандон калоне дошт. Писари Эртогрул - Усмон, ки сол?ои 1282-1326 ?укмрони кардааст, лашкари пурз?ре ташкил намуда, бар зидди Византия ?анг о?оз кард ва дар Осиёи Хурд аксарияти мулк?ои он, аз он ?умла, Бурсуро ?ам иш?ол намуда, онро пойтахти даалати худ эълон кард. Дар баробари ?анг бар зидди империяи Византия Усмон ба му?обили аморат?ои дигари соби? Султонии Рум мубориза бурда, он?оро ?ам ба давлати ташкилкардааш ?амро? намуд. Обр?ю эътибори Усмон чунон баланд шуд, ки акиун тамоми турк?оро "усмониён" ном мебурданд. "Турк?о" ва "усмониён" як маъниро пайдо намуданд, яъне турк?о усмон? ?астанд ва усмони?о турканд.
Лашкари Усмониён
[вироиш | вироиши манбаъ]Лашкари турк?о дар рафти ?анг?ои сершумор та?рибаи калон анд?хта, бар ра?ибони худ мунтазам ?алаба мекард. Дар во?еъ, ин ва?т давлате ву?уд надошт, ки бар лашкари муташаккили Турк?ои Усмон? ?олиб омада тавонад. Лашкари Усмониён махсусан дар давраи ?укмронии Урхон - сол?ои 1326-1359, ки вориси Усмон буд, боз ?ам пурз?ртар шуд. Ин ва?т лашкари турк?о аз яничар?о ва сипо?иён иборат буд. Яничар?о он аскароне буданд, ки аз ?исоби асирон ба ?авонони ма?буран ба дини ислом гардонадашуда ташкил шуда буданд. Турк?о к?даконро аз падару модарашон ?удо карда, баъд ба ?атори яничар?о дохил мекунонданд. Яничар?о яккачин буда, сипо?иён бошанд, ?узъу том?ои савораи артиши турк?оро ташкил менамуданд. Лашкари сипо?иён касб? буда, барои хидмат дар артиш маош ва пораи замин, яъне и?та мегирифтанд. Турк?ои Усмон? ба усул?ои иш?оли ?алъаю ?аср?о ва ша?р?ои исте?комдор ди??ати махсус медоданд. Дар ин кор яничар?о ва сипо?иён аз ман?ани?у манора?ои иш?олкун? васеъ истифода мебурданд. Дар охир?ои асри XIV артиши Усмониён аллакай дар ?анг?о аз асли?аи оташфишон ?ам истифода мебурданд.
Истилогари?ои Усмониён дар асри XIV
[вироиш | вироиши манбаъ]Дар асри XIV империяи Византия давраи р? ба таназзули худро аз сар мегузаронид. ?айраз Византия дар Балкан давлат?ои дигарн дар ?олати парокандаг? ?арордошта бисёр буданд. Аз ин р?, султон?ои Турк?ои Усмон? баъди дар Осиёи Хурд боз ?ам васеътар кунонидани ?удуд?ои давлаташон ба ним?азираи Балкан низ лашкар кашиданд. Давлат?ои заифи Балкан бар зидди артиши турк?о му?обилияти сахт нишон дода наметавонистанд. Ин буд, ки ша?ри Галлиполи во?еъ дар со?или гул?го?и Дарданелро иш?ол намуда, ба Фракия зада даромаданд. Ба Султон Урхон лозим омад, ки ба Фракия боз як маротибаи дигар лашкар кашад. Тан?о ба султони оянда - Муроди I муяссар шуд, ки Фракия ва ша?ри асосии он Адрианополро иш?ол намояд.
Турк?о лашкаркашии худро дар ним?азираи Балкан давом доданд. Му?орибаи калонтарин дар ин ?о 15 июни соли 1389 дар майдони Косовои Сербияи ?ануб? ба амал омад. Фармонде?и лашкари Туркия Муроди I бо лашкари 80-?азорнафараи шо?и Сербия - Лазар р? ба р? шуд. Як ватанд?сти серб ба хаймаи султони турк?о ро? ёфта, Муроди 1-ро ?атл мекунад. Вале ин с?и?асд а?воли лашкари серб?оро бе?тар накард. Писари Муроди I - Боязиди ?авон султони нави Турк?ои Усмон? шуд. Боязид ба лашкар?ои Лазар шикаст дода, худи ?ро барои кушта шудани падараш ?амчун ?ассос ?атл кард. Дар нати?аи ин ?алаба ?исми зиёди Сербия ба Туркия ?амро? карда шуд.
Султонии Туркия дар нимаи аввали асри XV
[вироиш | вироиши манбаъ]Ба васеъшавии ?удуд?ои Султонии Турк?ои Усмон? Темур халал расонд. ? дар Осиёи Марказ? давлати бузург ташкил намуда ва баъд ба Эрону давлат?ои Шар?и Наздик лашкар кашида, он?оро забт кард. Темур бо артиши ?удратманди худ ба Осиёи Хурд зада даромад. Аз ?и?ати шумораи лашкар ва та?рибаи ?анг? султони Туркия Боязид аз Темур ?еч мондан? надошт. Лашкари Боязид 120-?азор нафарро ташкил медод. Дар арафаи му?ориба як ?исми амир?ои Осиёи Хурд ба султон хиёнат карда, ба тарафи Темур гузаштанд. Му?орибаи ?алкунандаи лашкари Темур ва Боязид 28 июли соли 1402 дар наздикии Ан?ара ба амал омад, ки дар он турк?о торумор карда шуда, худи Боязид асир афтод. Бо фармони Темур ?ро ба ?афаси о?анин андохтанд. Баъди чанде Султон Боязид дар асорати Темур вафот кард. Вале Темур Султонии Турк?ои Усмониро бар?ам надод. Бо самти ?арб лашкаркашии худро давом ?ам надода, ба Самар?анд баргашт. Баъд аз шикаст дар Анкара мубориза барои то?у тахти Султонии Туркия тезу туид шуда, ба залух?рд?ои мусаллахона табднл ёфт. Аз ?амин сабаб дар Султонии Турк?ои Усмон? нн мудцати дуру дароз ?окимияти ягонаи марказ? ву?уд надоигг. Яке аз Усмониён, ки Муроди II ном дошт, ни?оят ра?ибони худро ма?луб карда, ба тахти Султонии Туркия менишинад. ? ?амон ла?за ?анги зидди Византияро о?оз карда, Солунро аз Византия кашида мегирад. Баъд аз ин ?удуд?ои Византия тан?о аз ша?ри Константинопол ва ма?ал?ои гирду атрофи он иборат буд. Барои расониданн ёр? ба императори Византия калисои ?арб? (католик?) ва шар?? (православ?)-и дини масе?? дар зери ро?барии Папаи Рум иттифо??ои (уния) бастанд. Соли 1444 ин иттифо? бар зидди турк?о лашкаркашии нави салибдоронро о?оз намуд. Дар му?орибаи назди Варнай 10 ноябри ?амон сол салибдорон сахт шикаст х?рда, а?иб баргаштанд.
Иш?оли Константинопол
[вироиш | вироиши манбаъ]Императори охирини Византия Константини XI буд. Фармонде?и лашкари турк?о шо?и нав Султон Му?аммад ё Ма?мади II барои иш?оли Константинопол камар баст. Таносуби ?увва?о ба кулл? ба фоидаи султон буд. Византиягихо ?амаг? 10 ?азор нафар ва турк?о бештар аз 200 ?азор нафар аскар доштанд, ки 15 ?аэор нафари он?о яничар?ои яккачин буданд. Ша?ри Константинопол ?аматарафа муста?кам карда шуда буд. Византияти?о пеши ро?н флоти турк?оро зан?ирбанд карда буданд. Аз ин р?, турк?о барои ба ша?ри Константинопол ворид шудан тан?о як ило?доштанд. Он?о аз тари?и хушк? "ро?"-ро ба воситаи рав?анмол? ла?жонак карда, аз болои он кишти?оро кашида бурда, ба об сар дода метавонистанд. Ин корро турк?о бомуваффа?ият и?ро карда, кишти?ои худро вориди шо?и Тило? карданд. ?амин тари?, артиш ва флоти турк?о ша?ри Константинополро му?осира кард, ки он ду мо? идома ёфт. Византияги?о тамоми имконият?ояшонро истифода бурданд, вале ша?ри худро аз му?осираи лашкар?ои турк?о на?от додалату к?б кардаии турк?о. натавонистанд ва ночор 29 майи соли 1453 таслим шуданд. Бисер ?ой?ои ша?ри Константинопол аз тарафи голибон талаю торо? карда шуданд. Вале Му?аммади II нагузошт, ки аскар?ояш бино?ои ша?рро ба хок яксон кунанд. Ибодатго?и маш?ури масе?ии Софияи Му?аддас аз вайронкор эмин монд. Бо амри Му?аммади II ин калисо бо номи "Оя Суфия" ба мас?иди асосии ?омеъи султон? табдил дода шуд. Ша?ри Константинопол номи Истамбулро гирифт. Акнун султон?ои Усмониён Султонии Туркиярю аз пойтахти нав - Истамбул идора мекарданд.
Султонии Туркияи Усмон? дар асри XVI
[вироиш | вироиши манбаъ]Забткори?ои турк?о дар замони ?укмронии набераи Му?аммади II — Салими I аз нав о?оз ёфтанд. Баъди ?анги фоте?онаи зидди Эрон Сулон Салими I Озарбой?он, Арманистон, Гур?истон, До?истон ва Курдистонро ба даст даровард. Аз ?амин ва?т сар карда Салими I сохиби унвони халифаи тамоми мусалмонон мегардад.
Давраи нисбатан пури?тидортарнни Султонии Туркияи Усмон? ба замони ?укмронии Султон Сулаймони I рост омадааст. ? чун усмон?ои дигар борхо ба давлат?ои гуногун лашкар кашидааст. Вале бармегардем ба лашкаркаши?ои зафармандонаи Салими I. ? Белград ва Родосро иш?ол намуда, баъд дар Монач лашкар?ои мутга?идаи Чехияю Ма?ористонро торумор кард. Дар нати?аи ин ?исми зиёди Ма?ористон, Валахия ва Молдавия тобеъи Имперотурии Усмон? шуданд. Султон Сулаймони I к?шиши гирифтани Венаро (Австрия) кард, вале аз у?даи ин кор баромада натавонист. Баъд аз ин самти лашкаркашиашро та?йир дода, Байнанна?райнро иш?ол намуда, ба забти Афри?ои Шимол? о?оз кард. Дере нагузашта Триполи ва Ал?азоирро ба даст даровард. Дар замони ?укмронии Сулаймони I Арабистон ?ам ба ?удуд?ои Султонии Туркияи Усмон? дохил карда шуд.
Дар асри XVI Имперотурии Усмон? ?ариб ?амаи мулк?ои соби?и Византия ва Хилофати Арабро дар бар мегирифт.[2]
Эзо?
[вироиш | вироиши манбаъ]Пайванд?ои беруна
[вироиш | вироиши манбаъ]
|
Ин ма?олаи хурд аст. Бо густариши он ба Википедия к?мак кунед. Дар сурати имкон ин ёддошт бояд да?и?тар ?ойгузин шавад. |